Vitrektomi Ameliyatı

Vitrektomi, gözün içinde yer alan ve “vitreus” dediğimiz saydam jel kıvamındaki dokunun cerrahi olarak temizlenmesi işlemidir. Bu jel, göz küresinin büyük bölümünü doldurur ve gözün şeklini korumaya yardımcı olur. Ancak bazı durumlarda bu yapının yerini başka bir sıvıyla değiştirmemiz gerekebilir.

Tıpta bu işleme “Pars Plana Vitrektomi” diyoruz. Çok ince, milimetreden küçük aletlerle gözün içine girerek, bu saydam jeli bulunduğu yerden dikkatlice alıyoruz. Amacımız, gözün arka bölümüne ulaşarak görmeyi etkileyen sorunları ortadan kaldırmak.

Vitrektomi Hangi Durumlarda Uygulanır?

Vitrektomi ameliyatı, genellikle retina ve göz içiyle ilgili ciddi sorunların tedavisinde kullanılır. İşte bu ameliyatın en sık uygulandığı durumlar:

• Diyabetik Retinopati: Şeker hastalığına bağlı olarak retina damarlarında bozulmalar oluşur. Kanamalar, zarlar ve çekintiler gelişebilir. Göz içi kanamalarının temizlenmesi ve retina yüzeyinin rahatlatılması için vitrektomi gerekebilir.
• Vitreus Kanaması: Göz içi jel yapının içinde veya çevresinde oluşan kanamalar, görmeyi doğrudan etkiler. Özellikle diyabetik hastalarda sık görülür ve temizlenmezse kalıcı görme kaybına yol açabilir.
  
• Retina Dekolmanı ve Retina Yırtıkları: Retina tabakası, alttaki dokulardan ayrıldığında görme ciddi şekilde etkilenir. Bu durum acildir ve retina tekrar yerine yerleştirilmeden önce genellikle vitrektomi uygulanır.
  
• Makula Deliği: Görme merkezinde oluşan bu küçük delikler, keskin görmeyi bozar. Vitrektomi, deliğin kapatılması için gerekli alanı oluşturur.
  
• Makular Pucker (Epiretinal Membran): Retinanın üzerinde oluşan ince zar, görmede dalgalanma ve bulanıklığa neden olur. Bu zarın alınması için vitrektomi yapılır.
  
• Göz Travmaları ve Yabancı Cisimler: Göz içine giren yabancı cisimlerin temizlenmesi, retinanın korunması ve enfeksiyon riskinin azaltılması için vitrektomi tercih edilir.
  
• Katarakt Cerrahisi Sonrası Komplikasyonlar: Ameliyat sırasında göz içinde kalan lens parçaları vitrektomiyle alınabilir.
• Endoftalmi (Göz İçi Enfeksiyonlar): Ciddi enfeksiyonlarda göz içinin temizlenmesi ve antibiyotik uygulanması için acil olarak yapılabilir.
• ROP (Prematüre Retinopatisi): Özellikle erken doğan bebeklerde, retina gelişimi bozuk olduğunda gözün kurtarılması için vitrektomi uygulanabilir.

Vitrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Bu işlem genellikle lokal ya da genel anestezi altında yapılır. Gözün beyaz kısmına, yani skleraya küçük kesiler açarak çok ince cerrahi aletlerle göz içine giriyoruz. Vitreusu temizlerken aynı zamanda varsa kanamalar, iltihap kalıntıları, zarlar ya da yabancı cisimleri de çıkartıyoruz.

Vitreusu aldıktan sonra, gözün içini genellikle özel bir sıvı, gaz veya silikon yağıyla dolduruyoruz. Bu, göz içi basıncını korumamıza ve retinanın düzgün bir şekilde yerine oturmasına yardımcı oluyor. Hangi maddenin kullanılacağına, hastalığın durumuna göre karar veriyoruz.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası Gelişebilecek Komplikasyonlar ve Tedavileri

Her ameliyatta olduğu gibi, vitrektomi sonrasında da bazı istenmeyen durumlar yaşanabilir. Bunları erken fark etmek ve hızlı müdahale etmek genellikle yeterlidir.

• Göz içi enfeksiyon (Endoftalmi): Kızarıklık, ağrı, ani görme kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Göz içine antibiyotik uygulamalarıyla tedavi edilir; nadiren tekrar cerrahi gerekebilir.
  
• Retina tekrar ayrılabilir: Bu durumda hasta genellikle ışık çakmaları veya görme bulanıklığı fark eder. Gerekirse ikinci bir vitrektomi yapılabilir.
• Katarakt oluşumu: Özellikle yaşı ilerlemiş hastalarda, ameliyat sonrası görme zamanla bulanıklaşabilir. Bu durumda basit bir katarakt ameliyatı ile sorun çözülür.
  
• Göz içi basınçta artış: Gözde ağrı, baş ağrısı, mide bulantısı gibi belirtiler olabilir. Basınç düşürücü damlalar ya da başka tedavilerle bu durum yönetilebilir.
  

Unutmayın, bu komplikasyonlar nadir görülür ve çoğu zaman kontrol altına alınabilir.

Vitrektomi Sonrası İyileşme Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Vitrektomi sonrası iyileşme süreci biraz sabır isteyen bir dönemdir. Her hastada farklı seyreder çünkü retinanın ne kadar etkilendiği, görmenin ne kadar zarar gördüğü önemlidir.

Ameliyat sonrası görmede hemen düzelme beklememek gerekir. Göz zamanla toparlanır. Bazı durumlarda birkaç hafta, bazılarında aylar sürebilir.

Hekiminizin verdiği damlaları düzenli kullanmak, kontrolleri aksatmamak ve özellikle baş pozisyonu gibi önerilere dikkat etmek, süreci hızlandırır ve başarı şansını artırır.

Vitrektomi Ameliyatı Sonuçları: Başarı Oranı ve Beklentiler

Bu ameliyatın sonucunu iki açıdan değerlendiririz:
Anatomik başarı, yani retinanın eski yerini alması ve gözün yapısal olarak toparlanması.
Fonksiyonel başarı ise, görme seviyesinin ne kadar arttığıyla ilgilidir.

Şunu açıkça söylemek gerekir: Retina, sinir dokusudur ve kendini yenilemez. Biz ameliyatta bu dokuyu onarmaya çalışırız ama her zaman görme düzeyinde tam iyileşme garantisi veremeyiz. Ancak ameliyatla çoğu zaman daha kötüye gidişi durdurabilir, hatta bazı hastalarda önemli oranda görme kazanımı sağlayabiliriz.

Ne kadar erken tanı konulup ameliyat yapılırsa, sonuçlar o kadar iyi olur. Bu yüzden, risk taşıyan hastalıklarınız varsa düzenli göz muayenelerini aksatmamanız çok önemli.