Göz Tansiyonu Nedir?: Glokom Belirtileri, Tanısı ve Tedavi Seçenekleri

Glokom, bebeklik çağından itibaren her yaşta karşımıza çıkabilir. Ancak çoğunlukla orta yaş sonrası görülür. Kalıtsal bir yönü de vardır; ailesinde glokom öyküsü bulunan bireylerin, göz muayenelerinde bu bilgiyi mutlaka paylaşmaları önemlidir. Bu yazımızda glokom hastalığı, yani göz tansiyonu ile ilgili bilgileri detaylıca öğreneceğiz.

Glokom (Göz Tansiyonu) Nedir?

Glokom, her yaşta görülebilen, ama genellikle 40 yaş sonrası ortaya çıkan; önlenebilir ve tedavi edilebilir bir göz siniri hastalığıdır. Bu hastalık, göz sinirlerinin (optik sinir) yavaş yavaş hasar görmesiyle ilerler ve eğer erken teşhis edilmezse, geri dönüşü olmayan görme kayıplarına neden olabilir.

İlginçtir ki glokom kelimesi, Hipokrat’ın M.Ö. 400’lü yıllardaki metinlerinde dahi geçer. Akdeniz’in o hayranlık uyandıran yeşil-mavi rengiyle özdeşleşmiş olan bu terim, aynı zamanda “parlayan” anlamını da taşır. O dönemde bu kelimenin, akut glokom krizlerinde korneanın ödemli ve parlak görünümünü tarif etmek için kullanıldığı düşünülüyor.

Glokom Belirtileri Nelerdir?

Glokom sinsidir. Çoğu zaman hiçbir belirti vermez ve hastalık ileri evrelere gelene kadar kişi görme kaybının farkına bile varmaz. Bu yüzden glokoma “sessiz hırsız” da denir.

Yine de bazı durumlarda hastalık belirgin ve ani belirtilerle ortaya çıkabilir:

Sessiz Seyreden Glokom

• Periferik (çevresel) görmede yavaş yavaş daralma
• Hiç ağrı ya da rahatsızlık hissi olmadan ilerleme
• Görme kaybının fark edilmesinin genellikle geç evrede olması

Akut Glokom Atakları

Bazı glokom türleri birdenbire, oldukça dramatik bir tabloyla ortaya çıkar:

• Şiddetli göz ağrısı
• Görmede ani azalma
• Gözde kızarıklık
• Bulantı, kusma gibi sistemik belirtiler

Bu durum acil müdahale gerektirir. Göz hekimine ulaşmakta gecikmek, geri dönüşsüz hasara yol açabilir.

Göz Tansiyonu Nasıl Yükselir?

Gözümüzü bir balon gibi düşünelim. Bu balonun sönmemesi ve küresel yapısını koruyabilmesi için içinde belli bir basınç olmalıdır. Bu basıncı sağlayan şey, göz içinde üretilen sıvıdır. Ancak bu sıvı sadece üretilmekle kalmaz, aynı zamanda dışa da atılır. İşte bu atım mekanizmasında bir direnç oluşursa, göz içi basınç yükselir.

Normal göz içi basıncı 20 mmHg’ye kadar kabul edilir. Basınç bu sınırları aştığında, en hassas doku olan görme siniri zarar görmeye başlar.

Görme siniri, gözün arka kısmındaki ağ tabakanın algıladığı milyonlarca sinyali beynin görme merkezine taşıyan, milyonlarca liften oluşan bir kablocuklar yumağıdır. Bu sinirin sağlıklı kalabilmesi, etrafındaki mikro damarcıklarla sağlanır. Eğer göz içi basıncı bu damarlardaki dolaşımı bozarsa, sinir dokusu yeterince beslenemez ve hasar oluşur.

Düşük Basınçlı Glokom ve Oküler Hipertansiyon

Her glokom hastasında göz tansiyonu yüksek olacak diye bir kural yoktur.

• Düşük Basınçlı Glokom: Göz içi basıncı normal sınırlar içinde seyreder ama görme sinirinde yine de hasar oluşur. Özellikle migren hastalarında, elleri soğukta moraran, damar spazmı yaşayan kişilerde bu tabloya rastlanır. Yani göz tansiyonu ölçüldüğünde normal çıksa bile, sinir zarar görmüş olabilir.
• Oküler Hipertansiyon: Tersi durumda ise göz tansiyonu yüksek ölçülür, fakat görme sinirinde henüz bir hasar oluşmamıştır. Bu kişiler glokom hastası değildir ama risk altındadır, düzenli takip gerekir.

Glokom Tanısı Nasıl Konur?

Glokom tanısında en önemli şey: erken teşhistir. Çünkü sinirde oluşacak hasar ilerledikçe geri dönüş şansı azalır. Neyse ki günümüzde tanı koyma konusunda oldukça güçlü teknolojilere sahibiz.

Glokom Tanısında Kullanılan Başlıca Yöntemler:

• Göz Tansiyonu Ölçümü
• Kornea Kalınlığı Ölçümü: Çünkü kalın ya da ince kornea, tansiyon ölçümünü etkileyebilir.
• Görme Alanı Testi: Periferik görme kaybını tespit eder.
• OCT (Optik Koherens Tomografi): Retina ve sinir liflerinin kesitlerini gösteren bu cihaz, glokom hasarını başlangıç evresinde bile fark edebilir.

Bu testler sayesinde, hastalık henüz kişi farkına bile varmadan teşhis edilebilir. Ve bu çok büyük bir avantajdır.

Glokom Tedavisi Nasıl Yapılır?

Glokomda tedavi, görme sinirini korumaya yöneliktir. Kayıplar genellikle geri gelmez; amaç, mevcut görmeyi korumaktır. Bu da çoğu zaman mümkündür.

Göz Tansiyonu Tedavi Yöntemleri:

1. İlaç Tedavisi: Genellikle göz damlalarıyla başlar. Basit ama etkili bir yöntemdir.
2. Lazer Tedavisi: Göz sıvısının dışa atılmasını kolaylaştırmak için uygulanır. İlaç kullanımını azaltmak ya da tamamen ortadan kaldırmak için tercih edilir.
3. Cerrahi Müdahale: Diğer yöntemlerle kontrol sağlanamıyorsa, göz içinde yeni bir akım yolu oluşturulur.

Glokomdan Korunmak İçin Ne Yapmalı?

En basit ama en etkili önlem: düzenli göz muayenesi yaptırmaktır. Özellikle glokom açısından riskli bireylerin yılda bir kez kontrol edilmesi önerilir.

Glokom Açısından Riskli Kişiler:

• Ailesinde glokom öyküsü olanlar
• 40 yaş üstü bireyler
• Migren hastaları
• Hipertansiyon, diyabet gibi sistemik hastalığı olanlar
• Kortizon içeren ilaçları uzun süre kullananlar
• Yüksek miyop ya da hipermetropi hastaları

Glokom ciddi bir hastalıktır ama doğru zamanda fark edilirse görmeyi korumak mümkündür. Tanı koymak için gelişmiş cihazlara sahibiz, tedavi seçeneklerimiz de oldukça başarılı. Göz sağlığı ihmal edilmemeli; özellikle 40 yaşından sonra, her yıl düzenli göz muayenesi yaptırmak, glokoma bağlı görme kayıplarını önlemenin en etkili yoludur.